بعضی ماشین های پیشرفته افست قابلیت چاپ مستقیم روی انواع مقوای نازک کنگرهای (E فلوت) را دارند. بنابراین چاپ مستقیم افست روی مقواهای ضخیم میسر نیست. راه حلی که در چاپخانهها و کارتن سازیها برای چاپ مرغوب روی کارتنها معمول است، چاپ روی ورق گلاسه وسپس لمینیت آن روی ورق کارتن است. عملیات تیغ و تا و چسب پس از لمینیت کاغذ گلاسه چاپ شده با ورق کارتن، صورت میگیرد.
دقت و کیفیت کارتن های لمینیتی، علاوه بر مرغوبیت چاپ افست روی کاغذ گلاسه، به جزییات عملیات تبدیلی یعنی چسب زنی، روکش کردن، دایکات و چسب بستگی دارد. در اینجا توجه خود را به لمینیت، یعنی یکی شدن ورق چاپ شده با ورق کارتن معطوف میکنیم و این عملیات را در دو روش دستی و ماشینی از نظر میگذرانیم.
لمینیت کارتن به دو روش دستی و اتوماتیک انجام میشود. تفاوت عمده این روش ها، در مرحله قرار دادن دو لایه روی یکدیگر است که در روش دستی توسط اپراتور صورت میگیرد همچنین در نحوه چسب زدن لایه هاست که در روش دستی لایه لمینیت شونده و در حالت اتوماتیک کارتن کنگره ای، به چسب آغشته میشود.
لمینت دستی
ابتدا سراغ لمینیت کارتن به روش دستی رفتیم و در باب خصوصیات فنی آن از رسول جعفری مدیر کارتن بیستون جویا شدیم. وی در ابتدا مراحل مختلف لمینیت کارتن را شرح میدهد: «در ابتدا چسب به مقدار مورد نیاز که با توجه به ویژگی بسترهای مختلف و نوع سفارش تعیین میشود داخل سینی دستگاه یا مخزن چسب ریخته میشود و با صلایه شدن توسط نوردهای دستگاه به نوردهای انتقال دهنده که از قبل بسته به نوع کار تنظیم شده، میرسد. تغذیه دستگاه به وسیله اپراتور انجام میشود. با وارد شدن مقوا به دستگاه، قسمت زیرین آن آغشته به چسب شده و سپس ۲ نفر اپراتور پس از کسب اطمینان از گونیا بودن کار، آن را به صورت دستی بر روی کارتن قرار داده و به اصطلاح لمینه میکنند.»
از جعفری درباره انواع کارتن های لمینیتی موجود میپرسیم که چنین پاسخ میدهد: «لمینیت به طور کلی یا بر روی کارتن های سه و پنج لایه که ترکیبی از لایه های کاغذ و لایه فلوت میانی هستند صورت میگیرد و یا بر روی کارتن های دولایه موسوم به سینگل فیس (Single Face) که تنها دارای یک لایه کاغذ به اضافه فلوت است.
کارتن های چندلایه میتوانند دارای فلوت های C و B و E باشند و گاهی نیز از ترکیب فلوت A با فلوت B یا C در کارتن های چندلایه جهت رسیدن به استحکام بالاتر استفاده میشود.»
وی در ادامه در مورد انواع لایه هایی که روی کارتن لمینیت میشوند میگوید: «انواع کاغذ گلاسه با گراماژ ۹۰ تا ۳۰۰ گرم و همین طور مقواهای پشت طوسی با گراماژ ۱۸۰ تا ۵۰۰ گرم در لمینیت کارتن مورد استفاده هستند، البته از کاغذهای کرافت و تحریر نیز گاهی به صورت موردی استفاده میشود.
باید اشاره کرد که کاغذ گلاسه و تحریر با گراماژ به طور عمده پایین، برای پوشش دادن کارتن دو لایه کاربرد ندارد، چرا که این کاغذ پس از آغشته شدن به چسب و قرار گرفتن بر روی لایه کنگرهای فلوت، چروک شده و سطح ناهمواری روی کار به وجود میآورد. برای جلوگیری از بروز چنین اشکالاتی و همچنین جهت دستیابی به استحکام و مقاومت در این کارتن ها، از مقوای پشت طوسی با گراماژ بالاتر برای لمینیت این کارتن استفاده میکنند.»
انواع چسب لمینت
جعفری درباره انواع چسب های مصرفی نیز چنین میگوید: «چسب های نشاسته، سیلیکات و چسب های صحافی، چسب های مورد استفاده هستند.»
او در مقایسه آنها، استفاده از چسب های نشاسته را به صرفه نمیداند:«استفاده از چسب های نشاسته از لحاظ زمانی و در نتیجه از لحاظ هزینه مقرون به صرفه نیستند، چرا که مصرف کننده آنها ملزم به ساختن چسب نشاسته در محل مصرف است. از طرفی کنترل آب موجود در این چسبها مشکل بوده و ممکن است بعد از مدت اندکی مقداری آب از چسب جدا شود و موجب بروز اشکالاتی مانند نچسبیدن کامل دو سطح کار و تبله کردن آن شود. همین طور استفاده از آن در کارهایی با گراماژ پایین به دلایل فوق توصیه نمیشود.»
چسب های سیلیکات با حلال آب باعث به وجود آمدن اشکالاتی در کار چاپی میشوند. جعفری در این باره بیان میکند: «به هنگام استفاده از رنگ هایی مانند نقرهای در چاپ، با افت کیفیت رنگ روی سطح چاپی مواجه میشویم. اما در صورتی که میزان این آب کنترل شود و به روکش مقوا نفوذ نکند، با مشکلاتی از این دست رو به رو نخواهیم بود. در مجموع چسب های سیلیکاتی در دو نوع سیلیکات سدیم و سیلیکات پتاسیم گزینه بهتری برای استفاده هستند.
در کارهایی که میزان استفاده از آنان زیاد بوده و نیازمند دوام طولانی مدت هستند، از سیلیکات پتاسیم استفاده میشود، چرا که دوام بالاتری داشته و در طول زمان دچار شکستگی و ترک خوردگی خطوط کار نمیشوند.
البته به جای استفاده از این چسب میتوان به سیلیکات سدیم به ازای هر ده کیلوگرم، دویست گرم پودر هیدروکسید پتاسیم با چسب کاملا مخلوط کرد.چسب های سیلیکاتی نسبت به چسب نشاسته روان تر بوده و دارای پوشش دهی بهتری نیز هستند.»
پاسخ جعفری درباره علت و لزوم لمینیت در کارتن از این قرار است: «با وجود این که میتوان کارتن را به طور معمول توسط سیستم فلکسو (چاپ مستقیم روی کارتن) چاپ کرد، اما کیفیت و دقت چاپ افست بر روی بستر مقوای بدون کنگره بهتر است. از همین رو با انجام چاپ در سطح مقوا و لمینیت آن بر روی کارتن، نیازهای مرتبط با چاپ در کارتن های با سطح کیفی بالا مرتفع میشوند.
علاوه بر این، انجام لمینیت مقاومت کارتن را افزایش میدهد، به گونهای که به عنوان مثال یک کارتن ۳ لایه لمینیت شده با مقوای ۲۵۰ گرمی استحکامی برابر با یک کارتن پنج لایه دارد.»
اشکالات لمینت
جعفری در خصوص اشکالات رایج در عملیات لمینیت کارتن به این موارد اشاره میکند: «از جمله نکاتی که در عملیات لمینیت کارتن باید به آن توجه کرد، نحوه رفتار و گزینش چسب و استفاده از مقدار مناسب آن روی سطح کار است. شاید به عنوان مثال کاربردی بتوان به تفاوت میزان روانی چسب در فصل های تابستان و زمستان اشاره کرد. چسب در فصل سرد، سخت تر خواهد بود و برای افزایش روانی آن ناچار به مخلوط کردن کامل و صحیح آب و چسب هستیم که این موضوع موجب دیرتر خشک شدن چسب میشود که توجه بیشتری را میطلبد. از طرفی اگر آب اضافه شده به چسب کم باشد، امکان جمع شدن هوا در زیر لایه لمینیت شده وجود خواهد داشت. از همین رو باید در انتخاب چسب به نسبت جنس بستر، زمان استفاده و ویژگی های چسب، دقت لازم صورت گیرد. توصیه میشود قبل از انجام لمینیت، چسب مصرفی مورد آزمون قرار گیرد.»
وی همین طور میافزاید: «آزمون های ساده ای میتوانند مورد استفاده باشند. از آن جمله قرار دادن مقداری چسب برروی کاغذ بازیافتی است. اگر بعد از دقایقی رنگ چسب به قهوهای تیره متمایل شد، نشان دهنده آن است که مقدار آب موجود در چسب زیاد است. همین طور با چسباندن ۲ تکه کاغذ میتوان میزان چسبندگی چسب را اندازه گرفت.»
در پایان از جعفری در خصوص دلیل استفاده از روش لمینیت دستی علی رغم مزایای سیستم ماشینی، میپرسیم: «استفاده از روش دستی یا نیمه اتوماتیک در مقایسه با روش تمام اتوماتیک نیازمند رعایت نکات بیشتری خواهد بود تا بتوان به کیفیت مورد نظر رسید. اما در حال حاضر با توجه به تیراژ کار و سفارشات متعدد و همین طور کوتاه تر بودن زمان آماده سازی ماشین دستی نسبت به اتوماتیک، هنوز روش دستی را ترجیح میدهیم.»
لمینت اتوماتیک
پس از بررسی روش دستی به سراغ یکی از واحدهای لمینیت اتوماتیک رفتیم. طی گفت وگویی که با ماشاءالله اسحاقی مدیر چاپ گلبرگ ساز داشتیم، در مقایسه روش دستی با اتوماتیک چنین میگوید: «دستگاه دستی به اپراتورهای بیشتری نیازمند است، در حالی که با استفاده از ماشین اتوماتیک تعداد اپراتور به ۲ نفر تقلیل مییابد و همین طور ظرفیت تولید این ماشین روزانه ۳ تا ۴ برابر بیشتر از روش دستی خواهد بود.» او با اشاره به این که کلیه عملیات های اتوماتیک، از دقت بالاتری برخوردار است، به امکان تحت کنترل بودن میزان فشار و مقدار چسب در لمینیت کارتن اتوماتیک هم اشاره دارد.
اسحاقی مراحل عملیات اتوماتیک را بدین ترتیب شرح میدهد: «قسمت تغذیه یا آپارات ماشین با روشی مشابه بخش تغذیه ماشین های افست، کاغذ یا مقوا را از بالا تغذیه میکند. همزمان کارتن نیز از قسمت پایین دستگاه تغذیه شده و کارتن کنگره دار (Corrugate) با عبور از زیر نورد، چسب خورده و در واحد بعدی با کاغذ یا مقوا لمینیت میشود.
هدایت کارتن و مقوا در داخل دستگاه توسط پنجه صورت میگیرد، اما برای انتقال به قسمت پتو با قرار گرفتن در بین دو تسمه عریض لاستیکی که به طور موازی حرکت میکنند و کارتن لمینیت شده در میان آنها قرار میگیرد، داخل پتو قرار میگیرند.»
وی در خصوص مزایای پتو ۵ متری این دستگاه اینگونه توضیح میدهد: «هنگامی که کارتن لمینیت شده با سرعت کم از داخل پتو عبور میکند، تحت فشار مورد نیاز قرار میگیرد که این موضوع از لوله و ایجاد موج در آن جلوگیری کرده و همچنین به چسبندگی بهتر چسب کمک میکند.
علاوه بر این، با گرفتن رطوبت کارتن، این امکان را فراهم میآورد تا با گذشت زمانی در حدود ۳ دقیقه بتوان کارتن را به قسمت دایکات برد و آن را برش داد.»
او در ادامه با اشاره به سیستم رطوبت دهی ماشین، یکی دیگر از مزایای سیستم اتوماتیک را برمی شمارد: «با توجه به این که کارتن تنها از یک سمت چسب میخورد، در ماشین لمینیت، سیستم رطوبت دهی تعبیه شده است که توازن میزان رطوبت در دو طرف کار را برقرار میسازد.
بدین صورت در حین انجام گرفتن لمینیت بر روی کارتن توسط نوردهای رطوبت دهی که از مخزن آب تغذیه میشوند، رطوبت مورد نیاز کارتن تامین میشود. میزان این رطوبت دهی قابل تنظیم بوده و از لوله شدن و تغییر شکل دادن کارتن جلوگیری میکند.»
اسحاقی در پایان، نکات حایز اهمیت این عملیات را با توجه به میزان چسب، رطوبت و سنجاق و نشان میداند و از مزایای استفاده از روش اتوماتیک نسبت به دستی میگوید: «استفاده از روش اتوماتیک در واقع بهینه سازی زمان، هزینه و نیروی انسانی است و ارمغان آن دقت بیشتر خواهد بود که کیفیت بهتر هم از آن ناشی میشود.»
در پایان میتوان گفت در عملیات لمینیت کارتن چه به صورت دستی یا ماشینی انجام شود شناخت دقیقی از خواص سطوحی که با هم یکی میشوند و نیز چسب مصرفی لازم است و در حین عملیات نیز باید دستورالعملها به دقت رعایت شود و با اعمال نظارت و کنترل کیفیت، کارتن هایی مقاوم و چشم نواز تولید شود.
لطفاً در مورد مطلب فوق ستاره بدهید :
طراحی سایت بدرفتاری کاغذ و مقوا، در اثر رفتارهای ماست! Rated 4.8 / 5 based on 3 reviews.
آیا این مقاله برای شما مفید بود؟