در زمان صفویان عده‌ای از مبلغان مذهبی و کشیشان فرقه (کارملیتا) در محوطه کلیسا و نمازخانه در میدان میراصفهان، چاپخانه‌ای با حروف سربی دایر کردند. آن‌ها بعضی از ادعیه و اذکار مسیحی و سپس انجیل و تورات را با حروف سربی به دو زبان عربی و فارسی چاپ کردند. متاسفانه نمونه‌ای از آثار چاپ شده آنان در دست نیست. ولی در سال ۱۵۵۰ قمری (۱۶۴ میلادی) پس از آن که ارامنه ارمنستان توسط شاه‌عباس صفوی به اصفهان کوچ داده شدند. در کلیسای وانک یا کلیسای سن‌سور واقع در جلفای اصفهان توسط اسقفی به نام خاچاملور گیساراستی چاپخانه‌ای دایر شد. وی می‌شنود که در آلمان شخصی به نام گوتنبرگ ماشینی را اختراع کرده که با آن می‌توان کتاب‌ها را با سرعت بالا تکثیر کرد. او بدون این که به تجربه‌ی گوتنبرگ دسترسی داشته باشد با کمک همکاران روحانی خود شروع به کار کرده و پس از یک سال و پنج ماه تلاش موفق می‌شوند که برای اولین مرتبه در ایران با حروف و وسایل ابتدایی که توسط کشیشان ساخته شده بود. کتابی به زبان ارمنی به نام ساغموس یا زبور داوود چاپ کننداین سرآغاز تاریخ چاپ در ایران است و می‌توان وی را گوتنبرگ دوم نامید.
چاپخانه ایران
این چاپخانه تا سال ۱۰۹۸ قمری (۱۶۸۷) دایر بود و چندین کتاب و کارهای چاپی دیگر را نیز به زبان ارمنی به چاپ رسانید. در سال ۱۳۱۳قمری یکی از کشیشان ارمنی بنام (آسادور) چاپخانه‌ای وارد اصفهان کرد که حروف آن چوبی بود. در سال ۱۲۵۹ قمری (۱۸۴۴ میلادی) یک بازرگان ارمنی اهل جلفا به نام مانوک هورتانیان که در جاوه سکونت داشت. یک ماشین چاپ خوب که به وسایل جدیدتر مجهز بود به کلیسای وانک هدیه کرد. اما در آن زمان کسی که از فن چاپ آگاهی داشته باشد در جلفا نبوده و این ماشین نو و مجهز حدود ۴۰ سال در انبار کلیسا ماند.
در مدت ۳۲۰ سالی که چاپخانه در کلیسای وانک دایر بود علاوه بر تقویم‌ها گزارش‌های موسسات مذهبی و غیره در حدود ۲۶۳ جلد کتاب با کوشش خلیفه‌های کلیسا چاپ و منتشر کرده است. ایرانیان در مورد ایجاد چاپخانه فارسی مدتی در حدود ۱۵۰ سال اقدامی نکردند. تا این که در زمان فتحعلی شاه قاجار به همت ولیعهد او عباس میرزا چند تن برای آموختن فن چاپ به کشور انگلیس و روسیه اعزام شدند و آن‌ها پس از آموختن این فن دستگاههای چاپ حروف سربی و سپس دستگاه چاپ حروف سنگی را به ایران آوردند.
عباس میرزا در سال ۱۲۳۰ پنج تن را برای تحصیل به انگلیس و فرانسه اعزام کرد در بین این افراد شخصی بنام میرزا صالح شیرازی بود که پس از تحصیل در زبان‌‌های خارجی و علوم جدیده به فکر افتاد چاپخانه‌ای خریده به ایران بیاورد. وی در بازگشت به ایران در سال ۱۲۳۵ قمری چاپخانه‌ای همراه آورد و آن را در تبریز به کار انداخت ( اولین چاپخانه ایران ) .
لطفاً در مورد مطلب فوق ستاره بدهید :
طراحی سایت اولین چاپخانه ایران Rated 4.5 / 5 based on 2 reviews.
آیا این مقاله برای شما مفید بود؟